Poradnik inwestora

 Znaczne środki z europejskich funduszy rozwojowych zaangażowane w modernizację krajowego sektora rolnictwa w ostatniej dekadzie, przekładają się nie tylko na zwiększenie powierzchni upraw oraz skali produkcji poszczególnych gospodarstw, ale także na konsolidację w ramach tych gospodarstw w zakresie powiązanych procesów przetwórczych. Efektem tego jest coraz większy wzrost zapotrzebowania na energię ze strony tych gospodarstw.

Zwiększające się potrzeby energetyczne, w połączeniu z rosnącymi cenami energii elektrycznej oraz dostępnymi lokalnie zasobami, czynią z tego typu gospodarstw idealne miejsce do wykorzystania małoskalowych rozwiązań, opartych na technologiach energetyki odnawialnej.

W tym kierunku, wytyczanym przez trendy bardziej rozwiniętych i zaawansowanych technologicznie gospodarek europejskich, zmienia się także krajowy system legislacyjny m.in. poprzez tworzenie możliwości i procedur przyjaznych dla tego typu działalności, a także tworzenie konkurencyjnych warunków dla podobnych rozwiązań.

Pojęcie mikroinstalacji, które od niedawna funkcjonuje w polskim systemie prawnym, jako instalacji OZE o mocy do 40 kWe i 70 kWt wytwarzającej energię lokalnie w celu pokrycia własnego zapotrzebowania na energię, jest ściśle związane z koncepcją prosumenta. Jest to aktywny konsument i jednocześnie producent energii, który wykorzystuje ją przede wszystkim na własne potrzeby,  ograniczając  tym  samym  zużycie energii zakupywanej z sieci.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami polski prosument nie prowadzi przy tym działalności gospodarczej.

Szacuje się, że obecnie w Polsce z funkcjonuje już ok. 220 tys. prosumentów, produkujących głównie ciepło, w mikroinstalacjach odnawialnych źródeł energii, wśród których dominują kolektory słoneczne - 120 tys. instalacji i kotły na biomasę – 90 tys. sztuk. Z uwagi na ograniczone możliwości prawne, dotychczas rzadziej produkowano w mikoistalacjach energię elektryczną, jednak stan ten powoli zmienia się na skutek wspomnianych poprawek w Prawie Energetycznym, powiązanych z przygotowywaną ustawą o Odnawialnych Źródłach Energii. Przyszłość ustawy, a w konsekwencji ostateczny kształt systemu wsparcia nadal rysuje się niepewnie. Wobec pierwotnych propozycji wzbudzających entuzjazm inwestorów najmniejszych instalacji, związanych z systemem stałych cen (tzw. feed-in tariff), w kolejnych wersjach dokumentów przyjęto zapisy mniej korzystne.

Mimo to, istnieje możliwość stworzenia pewnej niszy rynkowej, możliwej do wykorzystania w dogodnych lokalizacjach, w szczególności w perspektywie wysokiego własnego zapotrzebowania na energię w gospodarstwach rolnych. Biorąc pod uwagę, że przyjęty system wsparcia mikroinstalacji nastawiony jest na oszczędzanie energii i optymalizację jej zużycia, dla przyszłych inwestorów poza kwestiami związanymi z zasobami i usytuowaniem instalacji, kluczowy staje się dobór odpowiedniego rodzaju technologii i mocy instalacji do indywidualnego profilu zapotrzebowania na energię.

Taki profil będzie typowy dla danego modelu produkcyjnego gospodarstwa w zależności od rodzaju odbiorników energii i sposobu ich wykorzystania. W ramach wsparcia realizacji tych koncepcji uruchamiane będą także odpowiednie środki finansowe ze źródeł krajowych i europejskich.

Pierwszym szeroko zakrojonym programem, nastawionym na wsparcie inwestycji w mikroinstalacje jest program Prosument, zainicjowany przez NFOŚiGW, którego perspektywa czasowa przewidziana na lata 2014-2020, zakłada udzielenie dotacji i preferencyjnych pożyczek, inwestorom mikroźródeł OZE produkujących energię elektryczną oraz instalacji hybrydowych, łączących kilka odnawialnych źródeł energii elektrycznej lub energii elektrycznej i ciepła.

W niniejszym poradniku zawarto podstawowe wskazówki dotyczące doboru mikroinstalacji poszczególnych technologii OZE do indywidualnych potrzeb użytkowników na podstawie parametrów technologicznych i ofert rynkowych oraz wyciąg procedur koniecznych do realizacji powziętych zamierzeń inwestycyjnych. Program ten skierowany jest do osób indywidualnych i wspólnot mieszkaniowych z obszarów wiejskich, a także gospodarstw rolnych, przy założeniu zużycia min. 50% wytwarzanej energii na potrzeby gospodarstwa domowego. Należy zakładać, że po sukcesie programu dotacji do kolektorów słonecznych w zakresie źródeł ciepła, będzie to ważny krok w kierunku budowy silnego rynku mikroinstalacji, wytwarzających energię elektryczną na potrzeby gospodarstw domowych.